Bij diabetes (suikerziekte) is er te veel suiker in uw bloed. Uw bloedsuiker is dan te hoog. Er zijn twee soorten diabetes mellitus: type 1 en type 2. Hieronder worden beide vormen uitgelegd.
Bij diabetes type 1 heeft u teveel suiker in uw bloed doordat u een tekort aan insuline heeft. Insuline zorgt ervoor dat cellen in uw lichaam suiker uit het bloed opnemen. Insuline wordt gemaakt door de alvleesklier. Bij diabetes type 1 maakt uw afweersysteem de cellen in uw alvleesklier kapot die normaal insuline aanmaken. Het is niet bekend waarom uw lichaam dit doet. Zonder insuline krijgen de cellen in uw lichaam geen signaal dat ze suiker uit uw bloed moeten halen. Daardoor neemt de hoeveelheid suiker in uw bloed toe.
Diabetes type 1 begint meestal al op kinderleeftijd. Bij deze vorm moet u insuline toedienen. Dat kan door het te spuiten of door een insulinepomp te gebruiken. De behandeling en controles gebeuren vanuit het ziekenhuis.
Erfelijkheid speelt een kleine rol bij diabetes type 1. Van de 100 kinderen die een ouder hebben met diabetes type 1, krijgen ongeveer 3 kinderen het zelf ook. Wilt u meer weten over erfelijkheid bij diabetes? Kijk dan op de website van het Diabetes Fonds.
Kijk voor meer informatie over diabetes mellitus type 1 op www.thuisarts.nl.
Diabetes type 2 ontstaat doordat cellen in uw lichaam niet goed reageren op insuline. Insuline wordt gemaakt door de alvleesklier en zorgt ervoor dat cellen genoeg suiker uit het bloed halen. Bij Diabetes type 2 kunnen uw cellen dit niet goed: ze zijn minder gevoelig geworden voor insuline. Er gaat dan niet genoeg suiker vanuit het bloed naar de cellen. U krijgt dan een te hoge bloedsuiker.
Diabetes type 2 kan ontstaan als u te zwaar bent. Ook speelt erfelijkheid en afkomst een rol. Als u van Hindoestaanse, Surinaamse, Marokkaanse of Turkse afkomst bent, heeft u meer kans op diabetes type 2.
Diabetes type 2 ontstaat meestal pas na het 40e jaar. Op jongere leeftijd komt het ook voor, vooral bij mensen die te zwaar zijn.
Kijk voor meer informatie over diabetes mellitus type 2 op www.thuisarts.nl.
Diabetes type 1 veroorzaakt vaak binnen enkele weken na het ontstaan duidelijke klachten. Bij diabetes type 2 merken mensen vaak niet dat hun bloedsuiker verhoogd is.
Bij diabetes kunt u last krijgen van de volgende klachten:
Als u jarenlang te hoge bloedsuikers heeft, kunt u schade krijgen aan uw ogen, nieren, zenuwen en bloedvaten. U kunt dan klachten krijgen, zoals:
Met diabetes heeft u ook meer kans op:
Een gezonde leefstijl is erg belangrijk bij diabetes. Het helpt om problemen met uw gezondheid minder te maken, uit te stellen of te voorkomen. Een gezonde leefstijl betekent:
Uw apotheker kan u begeleiden als u diabetes heeft en medicijnen gaat gebruiken tegen diabetes.
In gesprek met uw apotheker
Heeft u diabetes en gaat u voor het eerst medicijnen tegen diabetes gebruiken? Uw apotheker zal u dan uitleg geven over uw medicijnen. Bijvoorbeeld over hoe het werkt, wat de bijwerkingen zijn en hoe u het moet gebruiken. Ook geeft uw apotheker aan waar u op moet letten als u deze medicijnen gebruikt. Bijvoorbeeld wat u moet doen als u koorts of diarree heeft.
Gebruikt u al een tijdje medicijnen tegen diabetes? Ook dan helpt uw apotheker u graag als u vragen heeft. U kunt met uw apotheker uw ervaring met uw medicijn(en) bespreken. Er kunnen meerdere situaties zijn waarover u met uw apotheker kunt praten. Dit kan bijvoorbeeld in de volgende gevallen:
Medicatiebeoordeling
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit gesprek hoeft niet alleen over uw medicijnen tegen diabetes te gaan. De apotheker zal samen met u alle medicijnen die u gebruikt bespreken. Samen kunt u bepalen of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
Hulpmiddelen
In uw apotheek zijn mogelijk verschillende hulpmiddelen te krijgen. Deze kunt u nodig hebben om bijvoorbeeld insuline te spuiten of uw bloedsuiker te meten. Het gaat om de insulinepen, insulinepompje, bloedsuikermeter, teststrips, bloedprikapparaatjes met lancetten en een naaldencontainer. Uw apotheker kan u een instructie geven over het gebruik van deze hulpmiddelen. Ook kan uw bloedsuikermeter 1 keer per jaar in de apotheek worden gecontroleerd. Uw apotheker kan u alleen maar ondersteunen in het gebruik van deze hulpmiddelen, als uw zorgverzekeraar een contract heeft afgesloten met uw apotheek.
Stoppen met roken
Roken zorgt voor een hoger risico op hart- en vaatziekten, net als diabetes. In de apotheek kunt u nicotinevervangende middelen kopen die u kunnen helpen bij het stoppen met roken. Uw apotheker kan u advies geven over het gebruik van deze middelen.
Roken kan ook de afbraak van bepaalde medicijnen versnellen. Als u stopt met roken, kan de hoeveelheid van die medicijnen in het bloed toenemen. Hierdoor kunnen ze sterker werken of bijwerkingen geven. U heeft dan een lagere dosering nodig. Geef het dus aan uw apotheker door als u stopt met roken. De apotheker kan dan controleren of de dosering van uw medicijn omlaag moet en dit doorgeven aan uw arts.
Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.
De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.
Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.
Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.
Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.
De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.
Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.
Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.
Orale bloedsuikerverlagende middelen
Orale bloedsuikerverlagende middelen zijn tabletten die worden gebruikt bij type-2-diabetes (ouderdomsdiabetes). Deze middelen stimuleren de alvleesklier om meer insuline te maken of maken de andere organen gevoeliger voor de werking van insuline. Hierdoor zal het bloedsuiker dalen.
Deze middelen zijn niet geschikt voor mensen die helemaal geen insuline meer produceren, zoals mensen met diabetes mellitus type 1. De middelen worden onderverdeeld in:
Insuline
Insuline wordt, in injecties, gebruikt door mensen met diabetes mellitus. Bij mensen die zelf geen insuline meer aanmaken is het noodzakelijk dit tekort kunstmatig aan te vullen met insuline. Insuline wordt voornamelijk gebruikt bij type-1-diabetes, ook wel insulineafhankelijke diabetes genoemd.
Soms is het bij mensen met type-2-diabetes echter ook nodig om insuline te gebruiken. Insuline valt onder te verdelen in: kortwerkend, middellangwerkend, langwerkend en combinaties hiervan. Ook de plaats van de injectie bepaalt hoe lang het duurt voor insuline zal werken: buik (snel), bovenarm (normaal), bovenbeen (langzaam) of bil (langzaam).
Glucagon
Het kan gebeuren dat het effect van de insuline doorschiet, waardoor het bloedsuiker te laag wordt (hypoglykemie). Glucagon zorgt dat de suiker die in de lever is opgeslagen, vrijkomt in het bloed en zorgt ook dat suiker uit andere stoffen wordt aangemaakt. Hierdoor neemt het bloedsuiker toe.
Laatst bijgewerkt KNMP: 26-06-2023
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
Vond u deze informatie nuttig?
Bedankt voor uw keuze!
