Hoest ontstaat door een prikkeling aan de luchtwegen. Die prikkel kan worden veroorzaakt door:
Hoesten heeft in principe een beschermende werking: het zorgt ervoor dat vreemde deeltjes uit de luchtwegen worden verwijderd. Er zijn twee soorten hoest, namelijk kriebelhoest en slijmhoest.
Kriebelhoest
Bij kriebelhoest hoest u nauwelijks slijm op. Kriebelhoest - ook wel droge hoest of prikkelhoest genoemd - wordt meestal veroorzaakt door een virusinfectie.
Slijmhoest
Bij slijmhoest komt er slijm mee bij het hoesten.
Tegen hoest kunt u het volgende zelf doen.
Met een eenvoudige hoest hoeft u in het algemeen niet naar uw huisarts. Is uw hoest echter na 3 weken nog niet over, dan is het verstandig contact op te nemen met uw huisarts.
In sommige gevallen kunt u beter meteen naar uw huisarts gaan.
Verzachtende hoestmiddelen
U kunt uw keel verzachten met een hoestmiddel met althaea, tijm, saccharose of honing. Dit kunt u ook zonder bezwaar gebruiken tijdens zwangerschap en borstvoeding.
Noscapine
Als u last heeft van kriebelhoest, dan kunt u ook kiezen voor een hoestmiddel met noscapine. Dit medicijn onderdrukt namelijk de hoestprikkel en is zowel voor kinderen als voor volwassenen geschikt. Bij slijmhoest is noscapine minder geschikt, omdat het slijm er dan niet uit wordt gehoest. Het kan worden gebruikt tijdens de zwangerschap. Geeft u borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.
Let op bij diabetes
Als u diabetes heeft, let dan op de hoeveelheid suiker die een hoestmiddel bevat en of dit in te passen is in uw dieet. Ook kunt u kiezen voor een suikervrij hoestmiddel, uw apotheker kan u hierbij helpen.
Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.
De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.
Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.
Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.
Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.
De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.
Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.
Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.
Verzachtende hoestmiddelen
Verzachtende hoestmiddelen verzachten de keel. Het hoesten wordt hierdoor minder pijnlijk. Ze werken ongeveer even goed als een lepel honing of een dropje om de keel te verzachten. Bijvoorbeeld tijm met althaea als siroop of pastilles.
Hoestprikkeldempende middelen
Hoestprikkeldempende middelen verhogen de hoestprikkeldrempel in het centrale zenuwstelsel en verminderen daardoor de neiging tot hoesten. Ze worden gebruikt bij kriebelhoest, wanneer de keel en longen zijn geïrriteerd. Voorbeelden zijn noscapine, dextromethorfan, pentoxyverine en codeïne.
Middelen bij een slijmhoest
Sommige middelen bij slijmhoest stimuleren de aanmaak van slijm. Hierdoor kunt u slijm makkelijker ophoesten. Voorbeelden zijn dranken met anijs, salmiak of zoethout.
Andere middelen maken taai slijm in de luchtwegen dunner en minder taai, waardoor het slijm makkelijker is op te hoesten. Voorbeelden zijn acetylcysteïne, broomhexine en carbocysteïne.
Behandeling van slijmhoest is meestal niet nodig, omdat hoesten het slijm juist verwijdert. Middelen bij hoest met slijm versnellen dit effect nauwelijks.
Antihistaminica
Antihistaminica zijn medicijnen tegen allergie. Het gebruik van deze medicijnen bij hoest is niet bewezen. Wel kunnen deze medicijnen u suf en slaperig maken, waardoor de hoest u minder uit de slaap houdt. U mag deze medicijnen niet gebruiken bij een productieve hoest. Voorbeeld is promethazine.
Kamille
Heeft u last van slijm bij het hoesten, dan kunt u het ophoesten van slijm vergemakkelijken door te stomen met heet water, waaraan eventueel kamille is toegevoegd.
Levomenthol
Heeft u last van slijm bij het hoesten, dan kunt u het ophoesten van slijm vergemakkelijken door te stomen met heet water, waaraan eventueel levomenthol is toegevoegd.
Laatst bijgewerkt KNMP: 10-02-2023
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
Vond u deze informatie nuttig?
Bedankt voor uw keuze!
