U hoeft niet voor alle klachten niet direct naar de arts. Soms kunt u deze klachten behandelen met een medicijn dat u zelf kunt kopen, een medicijn waarvoor geen recept van de arts nodig is. Bijvoorbeeld pijnstillers tegen hoofdpijn, neusdruppels tegen hooikoorts en crèmes tegen voetschimmel.
Soms is het handig om deze medicijnen in huis te hebben, voor het geval u last krijgt van klachten. Zo zal bijna iedereen wel paracetamol in huis hebben. Als u dan hoofdpijn krijgt, hoeft u niet meer langs de apotheek of drogist maar kunt u direct paracetamol innemen. Ook handig om wat medicijnen in huis te hebben voor als u op reis gaat.

Als u de vrij verkrijgbare medicijnen goed gebruikt, zijn ze meestal veilig. Maar ze kunnen ook bijwerkingen hebben of invloed hebben op andere medicijnen. Vertel uw apotheker daarom altijd welke vrije verkrijgbare medicijnen u gebruikt. Twijfelt u of u een vrij verkrijgbaar medicijn kunt gebruiken? Uw apotheker geeft graag advies.

Niet alle vrij verkrijgbare geneesmiddelen zijn overal te koop. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) bepaalt waar u een vrij verkrijgbaar medicijn kunt kopen:

• alleen in de apotheek (UA-medicijnen);
• alleen in de apotheek en de drogist (UAD-medicijnen);
• ook bij de supermarkt of het benzinestation (AV-medicijnen).

Waar u het vrij verkrijgbare medicijn kunt kopen, hangt onder meer af van de risico’s. Sommige medicijnen kunnen schadelijk zijn als u ze verkeerd gebruikt. Maar sommige vrij verkrijgbare medicijnen kunnen ook bij goed gebruik schadelijk zijn. Bijvoorbeeld als ze niet samengaan met andere medicijnen of met uw klachten of ziekten.

Sommige medicijnen zijn alleen te koop bij de apotheek, dit zijn Uitsluitend Apotheek medicijnen (UA-medicijnen). Dit komt omdat ze grotere risico’s kunnen hebben dan medicijnen die u wel bij de drogist en in de supermarkt kunt kopen. Mensen kunnen deze UA-medicijnen bijvoorbeeld misbruiken door ze als drugs te gebruiken. Andere UA-medicijnen hebben bijwerkingen bij sommige klachten of ziektes.  En ze kunnen schadelijk zijn in gebruik samen met andere medicijnen. Daarom stelt uw apotheekmedewerker of apotheker vragen over uw gezondheid en medicijnen, als u een UA-medicijn wilt kopen. Zo bekijkt de apotheek of u het medicijn veilig kunt gebruiken

Voorbeelden van medicijnen die alleen bij de apotheek te koop zijn:

• dextromethorfan, medicijn tegen kriebelhoest;
• sommige medicijnen met sint-janskruid, kruidenmedicijn tegen depressie;
• grote verpakkingen pijnstillers van het type NSAID, zoals diclofenac, ibuprofen, ketoprofen, naproxen, acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium.

De meeste medicijnen zijn bij de apotheek en de drogist te koop, de Uitsluitend Apotheek en Drogist-medicijnen (UAD-medicijnen) Voor deze medicijnen is advies soms noodzakelijk. Als u vragen heeft over het UAD-medicijn kan de drogist, apotheekmedewerker of apotheker die beantwoorden.

Heeft u een medicijn gehaald bij de drogist? Geef dit dan door aan uw apotheker. Sommige UAD-medicijnen gaan namelijk niet samen met andere medicijnen of klachten of ziektes.

Voorbeelden van medicijnen die in de apotheek en bij de drogist te koop zijn kleine verpakkingen pijnstillers van het type NSAID, zoals diclofenac, ibuprofen, ketoprofen, naproxen, acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium.

Medicijnen die ook bij de supermarkt en het tankstation te koop zijn, hebben bij normaal gebruik kleine risico’s. Dit zijn medicijnen voor Algemene Verkoop (AV-medicijnen). AV-medicijnen kunt u meestal gebruiken zonder advies als u het AV-medicijn gebruikt volgens de adviezen in de bijsluiter.

5 eisen

De supermarkt en het tankstation mogen medicijnen verkopen als ze aan deze 5 eisen voldoen:

• Het is minimaal 5 jaar in de handel als vrij verkrijgbaar medicijn in de Europese Unie of Amerika;
• U kunt het medicijn niet misbruiken, bijvoorbeeld als drugs;
• De verpakking bevat een klein aantal medicijnen, bijvoorbeeld maximaal 50 tabletten paracetamol;
• De bijsluiter geeft genoeg en goede informatie om het medicijn veilig te gebruiken;
•  De bijsluiter geeft genoeg en goede informatie over risico’s in bijzondere gevallen, zoals bij zwangerschap. De bijsluiter geeft genoeg informatie over risico’s in bijzondere gevallen, zoals een zwangerschap. 

Voorbeeld van medicijnen die bij de supermarkt en het tankstation te koop zijn: 

• paracetamol in kleine verpakkingen;
• nicotinepleisters en nicotinekauwgum;
• crème tegen koortslip;
• warmtesmeermiddelen tegen spierpijn.

Overweegt u een vrij verkrijgbaar medicijn te kopen? Voor advies kunt u altijd naar de apotheek. De apotheker en de apotheekmedewerker weten heel veel over medicijnen op recept maar ook over vrij verkrijgbare medicijnen.
Hieronder handige vragen als u last heeft van een ziekte of klacht en hiervoor misschien een medicijn nodig heeft:

• Waarvoor heb ik het medicijn nodig? Waar heb ik precies last van? En sinds wanneer heb ik er last van?
• Moet ik naar de huisarts? Of u naar de huisarts moet, is soms lastig te bepalen. Neem bij twijfel  contact op met uw huisarts of apotheker.
• Kan ik het medicijn zomaar gebruiken? Bij zwangerschap, borstvoeding, chronische ziekte of allergie kan er een reden zijn om een medicijn niet te gebruiken.
• Hoelang heb ik al klachten? Soms is even afwachten beter en heeft u geen medicijn nodig. Keelpijn of verkoudheid gaan bijvoorbeeld vaak binnen 2 weken vanzelf over.
• Wat heb ik al gedaan aan mijn klacht? Heeft u al een vrij verkrijgbaar medicijn gebruikt, maar werkte het niet? Misschien duurt het iets langer voordat het werkt of moet u een ander medicijn proberen. 
• Gebruik ik andere medicijnen? Soms is dat de oorzaak van uw klachten en niet alle receptmedicijnen gaan samen met vrij verkrijgbare medicijnen. Stop nooit zomaar met receptmedicijnen zonder overleg met uw arts of apotheker.

•   Welk vrij verkrijgbaar medicijn moet ik kiezen? Vaak zijn er meer medicijnen mogelijk voor uw klacht of ziekte. Uw apotheker helpt u graag.