Verschillende geneesmiddelen kunnen na langer gebruik bewegingsstoornissen veroorzaken. Antipsychotica (middelen tegen psychose en verwardheid) zijn hiervan bekende voorbeelden. Deze middelen worden veel gebruikt, maar de bewegingsstoornissen komen weinig voor. Het betreft spierstijfheid, beven, moeite met bewegen, murmelen of bewegingen van de mond of de tong, die moeilijk zijn te stoppen.
Artsen noemen deze bewegingsstoornissen parkinsonisme, omdat de klachten lijken op de ziekte van Parkinson.
Er is een aantal soorten bewegingsstoornissen:
Als u medicijnen gebruikt en bewegingsstoornissen opmerkt, is het verstandig contact op te nemen met uw behandelend arts.
Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.
De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.
Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.
Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.
Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.
De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.
Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.
Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.
Parasympathicolytica
Parasympathicolytica verminderen de bewegingstoornissen die door andere geneesmiddelen worden veroorzaakt, door vermindering van de activiteit van bepaalde zenuwen. Dit zijn onder andere de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de aansturing van spieren. Hierdoor verminderen de spierstijfheid, beven, rusteloosheid of spiertrekkingen. Voorbeelden zijn biperideen en trihexyfenidyl.
Clozapine
Clozapine behoort tot de geneesmiddelen die antipsychotica worden genoemd. Deze groep middelen heeft als bijwerking soms bewegingsstoornissen.
Clozapine vormt een uitzondering op de meeste antipsychotica. Het veroorzaakt slechts zelden bewegingsstoornissen en bijna nooit late bewegingsstoornissen. Late bewegingsstoornissen zijn bijwerkingen die pas later in de behandeling met antipsychotica optreden; na enkele maanden gebruik, bij verlaging van de dosering en soms pas als u gestopt bent met het middel.
Clozapine is weliswaar zelf een antipsychoticum, maar kan toch worden gebruikt tegen late bewegingsstoornissen, die zijn veroorzaakt door een ander antipsychoticum. Clozapine is het effectiefst hierbij. Het kan worden gebruikt ter vervanging van een ander antipsychoticum. Clozapine is echter niet voor iedereen geschikt.
Amantadine
Amantadine vermindert de spierstijfheid en wordt de bewegelijkheid bevordert. Het heeft minder effect op het beven. Hoe amantadine precies werkt, is niet bekend.
Laatst bijgewerkt KNMP: 18-02-2021
Laatst bijgewerkt NHG: 05-06-2014
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
Vond u deze informatie nuttig?
Bedankt voor uw keuze!
