De puberteit is een normale ontwikkeling van kind naar volwassene. Dit duurt een aantal jaren.
De hypofyse, dit is een kleine klier binnen in de hersenen, geeft hormonen af. Deze hormonen brengen de productie van geslachtshormonen op gang in de zaadballen (bij jongens) en in de eierstokken (bij meisjes). Deze geslachtshormonen geven lichamelijke veranderingen.
De leeftijd waarop de puberteit begint en de duur ervan varieert sterk. In het algemeen begint de puberteit tussen de 10 en 15 jaar, bij meisjes ongeveer een jaar eerder dan bij jongens. Een te late puberteit betekent dat de puberteit later begint dan normaal, dus later dan 15 jaar.
Bij jongens wordt de stem lager, ontstaat er baardgroei en de balzak en penis gaan groeien. Bij meisjes ontwikkelen de borsten zich en komt de menstruatie op gang. Bij zowel jongens als meisjes ontstaat er oksel- en schaamhaar en maken zij een groeispurt door.
Indien er nog geen lichamelijke veranderingen bij de leeftijd van 15 jaar zijn opgetreden, dan kunt u spreken van een verlate puberteit.
In de meeste gevallen hoeft u er niets aan te doen. Vaak begint de puberteit alsnog.
Een chronische ziekte kan soms de verlate puberteit en eventuele groeiachterstand veroorzaken.
Indien er nog geen lichamelijke veranderingen bij de leeftijd van 15 jaar zijn opgetreden, neem dan contact op met uw huisarts.
Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.
De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.
Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.
Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.
Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.
De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.
Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.
Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.
Testosteron
Meestal schrijven artsen bij jongens het mannelijk hormoon testosteron voor. Het stimuleert de ontwikkeling van geslachtskenmerken, zoals baardgroei en lage stem. Artsen schrijven testosteron bij jongens meestal voor in de vorm van injecties of een huidgel.
HCG
Humaan choriongonadotrofine (HCG) wordt bij een vertraagde puberteit bij jongens gebruikt. Het heeft hetzelfde effect als sommige hormonen van de hypofyse. Het stimuleert op die manier de ontwikkeling van mannelijke kenmerken.
Gonadoreline
Gonadoreline is een hypothalamushormoon. Bij jongens stimuleert het de zaadballen om testosteron aan te maken, waardoor mannelijke kenmerken ontstaan.
Estradiol en ethinylestradiol
Estradiol en ethinylestradiol worden bij een vertraagde puberteit bij meisjes gebruikt. Het zorgt ervoor dat de puberteit op gang komt en het zorgt voor vrouwelijke vormen. Ook brengt het samen met progestageenhormoon de menstruatie op gang. Estradiol en ethinylestradiol worden vaak gecombineerd met een vrouwelijk progesteronhormoon, bijvoorbeeld medroxyprogesteron.
Corifollitropine-alfa
Corifollitropine-alfa wordt bij een vertraagde puberteit bij jongens gebruikt. Het heeft hetzelfde effect als sommige hormonen van de hypofyse. Het stimuleert op die manier de ontwikkeling van mannelijke kenmerken. Ook zorgt het voor de aanmaak van zaadcellen.
Laatst bijgewerkt KNMP: 27-11-2014
Laatst bijgewerkt NHG: 27-05-2014
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
Vond u deze informatie nuttig?
Bedankt voor uw keuze!
