Fentanyl is een morfineachtige pijnstiller (opiaat). Het heeft een sterke pijnstillende werking.
Artsen schrijven het voor bij kinderen die ineens of voor een lange tijd hevige pijn hebben, zoals:
Artsen schrijven het ook voor in de palliatieve zorg (zorg in de laatste levensfase).
Oorzaak
Pijn bestaat in verschillende vormen. Pijn kan komen door een beschadiging in het lichaam van een kind. Ook kan het ontstaan als iets niet werkt zoals het hoort. De zenuwen in het beschadigde lichaamsdeel geven een seintje naar de hersenen van het kind. Het kind voelt dan pijn. De hersenen reageren hierop door beweging. Bijvoorbeeld door de handen weg te trekken van een hittebron, en met emoties, zoals angst.
In veel situaties zijn deze reacties nuttig. Maar bij ziekte, operaties en eerdere verwondingen is dat vaak niet meer zo. Soms heeft pijn geen duidelijke oorzaak en weten we niet waar de pijn vandaan komt.
Pijn kan acuut zijn, zoals pijn na een operatie. Dit is een kortdurende (een paar dagen), erg hevige pijn. Pijn kan ook een lange periode (een paar maanden) blijven. Dit noemen we chronische pijn.
Pijnbestrijding
Pijnbestrijding gaat meestal via een stappenplan. Paracetamol vormt hierin de eerste stap. In de meeste gevallen is paracetamol de veiligste manier om pijn minder te maken. Dit heeft de minste bijwerkingen en werkt meestal goed. In sommige gevallen werkt een ontstekingremmende pijnstiller beter, zoals ibuprofen. Bijvoorbeeld bij ontstekingen of wanneer uw kind last heeft van pijnlijke zwellingen na een operatie of tandheelkundige operatie.
Als deze niet voldoende (meer) werken, schrijft de arts morfineachtige pijnstillers (opiaten) voor. Deze werken sterk pijnstillend. De zwak werkende morfineachtige pijnstillers, zoals tramadol, vormen hierin de eerste stap. Soms werken deze niet voldoende (meer). Dan schrijft de arts sterk werkende morfineachtige pijnstillers voor, zoals fentanyl.
Als heftige pijn wordt verwacht, zoals na sommige operaties, zal de arts meteen een sterke pijnstiller voorschrijven. Dit wordt dan na een paar dagen afgebouwd en vervangen door een minder sterke pijnstiller.
Fentanyl in een pleister is bedoeld voor algemene pijnstilling en is niet geschikt voor plotselinge hevige pijn. Uw kind moet daarom de eerste 12 uur na het opplakken van de eerste pleister de pijnstiller blijven gebruiken die hij daarvoor innam.
Tijdens het gebruik van fentanylpleisters kan het voorkomen dat de pijn af en toe opvlamt (doorbraakpijn). In die gevallen moet uw kind ook een snel en kortwerkende pijnstiller erbij gebruiken.
Palliatieve zorg is ervoor om lichamelijke en geestelijke ongemakken in de laatste levensfase bij ongeneeslijk zieke kinderen te verlichten.
De arts kan fentanyl voorschrijven om pijn in de laatste levensfase te bestrijden.
In de bijsluiter kunt u terugvinden dat fentanyl wordt gebruikt bij kinderen vanaf 2 jaar met plotselinge of langdurige hevige pijn. Fentanyl is bij deze ziekte en leeftijd officieel geregistreerd. Registratie betekent dat de fabrikant fentanyl bij kinderen uitgebreid heeft onderzocht. Uit het onderzoek van de fabrikant blijkt dat het bij kinderen werkt en veilig is. De overheid heeft goedgekeurd dat het medicijn te krijgen is.
Er is ook onderzoek gedaan naar fentanyl bij:
Deze ziekte, situatie en leeftijden staan niet in de bijsluiter. Maar ook in deze gevallen blijkt fentanyl te werken en is het veilig. Daarom schrijft de arts fentanyl ook voor bij kinderen met deze ziekte, situatie en van deze leeftijden. Dit heet off-label-gebruik.
In de bijsluiter kan een andere leeftijdsgrens staan. Dit hangt af van de toedieningsvorm.
Fentanyl zorgt ervoor dat het 'bericht' in de hersenen niet of minder sterk aankomt. Hierdoor voelt uw kind de pijn minder en reageert hij er rustiger op.
Hoe snel en hoe lang het werkt hangt af van de soort toediening.
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
Hieronder vindt u hoe uw kind het medicijn het beste kan gebruiken. Haal het medicijn uit de verpakking volgens de uitleg in de bijsluiter. Doe dit vlak voordat u het gaat gebruiken.
Pleister
Pleister plakken:
1. Plak de pleister op de rug van uw kind, zodat hij de pleister er niet af kan halen. Breng de pleister aan op een droge niet geïrriteerde of bestraalde huid met zo weinig mogelijk haren. Elke keer op een andere plaats op de rug.
2. Druk de pleister goed aan met de vlakke hand voor 30 seconden.
3. Na aanbrengen handen wassen.
Injectie
De injectie zal meestal door een verpleegkundige of arts worden gegeven.
Zuigtablet op applicator ('lolly') (Actiq)
Neusspray
Gebruikt uw kind de spray voor het eerst? Druk dan het pompje eerst een paar keer in in de lucht. Dit tot er een fijne nevel ontstaat. De spraykamer kan zich dan vullen met de oplossing. De volgende keren is dit niet meer nodig. Heeft uw kind de spray langer dan 5 tot 7 dagen niet gebruikt? Dan moet u het pompje nog wel een keer indrukken in de lucht.
1. Snuit vooraf de neus van uw kind als hij verkouden is of een verstopte neus heeft.
2. Verwijder het stofdopje van de spray.
3. Laat uw kind rechtop zitten of staan.
4. Laat uw kind het hoofd een beetje voorover houden.
5. Breng de tuit in één neusgat, houd het andere neusgat dicht.
6. Druk het pompje een keer in, terwijl uw kind door de neus inademt. Misschien voelt uw kind de vloeistof niet in de neus. Maar als de zuiger naar boven is geduwd heeft hij de dosis wel gekregen.
7. Maak de tuit na gebruik goed schoon en plaats de flacon in de kindveilige verpakking.
Uw kind kan het medicijn gebruiken zolang hij hevige pijn heeft. Als het kan, zal de arts met u bespreken of afbouwen mogelijk is. Uw kind kan dan overgaan naar een minder sterke pijnstiller.
Gebruikt uw kind dit medicijn voor meerdere weken? Dan is er een kans dat zijn lichaam er gewend aan raakt. Uw kind mag dan niet in een keer stoppen met fentanyl. Als uw kind dit medicijn al een paar weken gebruikt, kan hij beter geleidelijk afbouwen. Dan heeft uw kind minder last van ontwenningsverschijnselen.
Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. De meeste bijwerkingen die bekend zijn, zijn gemeld bij volwassenen. Over bijwerkingen bij kinderen is minder bekend dan bij volwassenen. Waarschijnlijk kunnen de bijwerkingen die bij volwassenen gemeld zijn, ook voorkomen bij kinderen. Zie voor deze bijwerkingen en hoe vaak deze voorkomen de informatie over fentanyl bij volwassenen.
Bijwerkingen waarvan bekend is dat ze kunnen voorkomen, zijn:
Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, overgeven, verstopping of juist diarree.
Meestal gaan deze bijwerkingen over als het lichaam aan dit medicijn gewend is. Als uw kind hier na een paar weken nog last van heeft, raadpleeg dan de arts.
Hoofdpijn
Jeuk
Na langdurig gebruik kan lichamelijke verslaving optreden.
Dit komt omdat het lichaam na een tijd went aan fentanyl. Als het gebruik van fentanyl plotseling wordt gestopt kan uw kind last krijgen van ontwenningsverschijnselen. Uw kind kan dan last hebben van misselijkheid, overgeven, diarree, angst en trillen. Dit kan voorkomen worden door het gebruik langzaam af te bouwen.
Sufheid, slaperigheid, duizeligheid en minder worden van het reactie-, concentratie- en coördinatievermogen.
Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij uw kind goed moet kunnen opletten. Zoals tijdens het fietsen, spelen, leren of op school.
Heeft uw kind last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Fentanyl is voor kinderen te krijgen in:
Meer informatie over dit medicijn vindt u bij fentanyl bij kinderen bij volwassenen. In deze tekst vindt u onder andere informatie over:
Voor deze onderwerpen is de informatie voor kinderen en volwassenen hetzelfde, of is er geen specifieke informatie voor kinderen bekend.
Laatst bijgewerkt op 06-12-2022
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Voor het opstellen van deze teksten is gebruik gemaakt van het Kinderformularium van het NKFK en andere wetenschappelijke bronnen. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
Vond u deze informatie nuttig?
Bedankt voor uw keuze!
