Bent u overgevoelig voor een bepaald medicijn? Vertel het dan niet alleen aan uw arts maar ook aan uw apotheker:

• Uw apotheker kan ervoor zorgen dat u dit medicijn niet nog een keer krijgt.
• Uw apotheker kan voor u uitzoeken welke medicijnen u niet meer mag gebruiken.
• Uw apotheker kan een geneesmiddelenpaspoort voor u maken. Hierin staat voor welk medicijn of welke hulpstof u overgevoelig bent. Dit paspoort kunt u bijvoorbeeld meenemen als u afspraak heeft met de medisch specialist. Als u op vakantie gaat, kunt u een internationaal medicijnpaspoort meenemen.

U kunt op verschillende manieren merken dat u overgevoelig bent voor een medicijn. Bijvoorbeeld door jeukende uitslag, benauwdheid, een opgezette keel of buikpijn. Neem altijd contact op met uw arts als u denkt dat u overgevoelig reageert op een medicijn.

Anders dan bijwerking

Een overgevoeligheidsreactie is anders dan een ‘gewone’ bijwerking. Bijwerkingen zijn meestal ‘voorspelbaar’: ze ontstaan door het medicijn. Een voorbeeld is diarree door gebruik van een antibioticum. Een antibioticum doodt bacteriën die de ziekte veroorzaken, maar ook goedaardige bacteriën in de darmen.

Bij een bijzonder sterke en ‘onvoorspelbare’ bijwerking kan het gaan om een overgevoeligheid. Een voorbeeld is rode vlekjes op de huid bij het gebruik van een antibioticum. Een overgevoeligheidsreactie kan snel optreden, soms zelfs al na een kleine hoeveelheid van het medicijn.

Anafylactische reactie/shock

Een ernstige allergische reactie is de ‘anafylactische reactie’. Deze komt gelukkig heel af en toe voor. De anafylactische reactie bestaat uit verschillende klachten. Meestal is het een combinatie van huid-, spijsverterings- en/of luchtwegklachten. Hierbij kunnen er ernstige klachten zijn, zoals een drukkend gevoel op de borst en hartritmestoornissen (soms hartstilstand). Verder kan het leiden tot een sterke bloeddrukdaling en bewusteloosheid (anafylactische shock). Als een anafylactische reactie voor de eerste keer voorkomt, is het belangrijk dat er snel een arts komt.

U kunt ook overgevoelig zijn voor een hulpstof in het medicijn. Dat komt vooral voor bij zalven, crèmes of lotions voor op de huid, zoals een zalf met wolvet.
Ook conserveringsmiddelen in drankjes, oogdruppels of crèmes kunnen overgevoeligheid veroorzaken. Voorbeelden zijn benzoëzuur en chlooramfenicol.

Als u een lactose-intolerantie heeft, kunt u meestal prima een medicijn met de hulpstof lactose gebruiken. In medicijnen is de hoeveelheid lactose te klein om klachten te veroorzaken. Pas bij enkele grammen per dag, geeft de lactose problemen. Deze hoeveelheid haalt u niet bij normaal gebruik van medicijnen.

Laat het uw apotheker weten als u overgevoelig bent voor een hulpstof. Uw apotheker kan precies vertellen welke hulpstoffen in welke medicijnen zitten. En de apotheker kan hiermee rekening houden als u een nieuw medicijn of een ander merk van een medicijn krijgt.

Als u heftig reageert op een medicijn, kan het zijn dat u allergisch bent. Maar dit hoeft niet.

Bij een allergische reactie speelt het afweersysteem (immuunsysteem) een rol. Dat betekent dat het lichaam eerst merkt dat (een stof in) het medicijn niet ‘pluis’ is. Het immuunsysteem ‘onthoudt’ deze stof. Hierdoor is het lichaam in de toekomst gevoelig voor deze stof. De periode van ‘gevoelig worden’ (sensibilisatie) duurt meestal 1 tot 3 weken. Als u na deze periode het medicijn nog een keer inneemt, krijgt u een afweerreactie.

Bij een allergische reactie is er dan een 'uitgestelde' heftige reactie. Een overgevoeligheidsreactie gaat meestal juist snel. Het is niet altijd duidelijk of u een allergische reactie heeft of een overgevoeligheidsreactie. Soms kan een test dit uitwijzen, maar niet altijd.

Bij een ernstige overgevoeligheidsreactie zal de arts u meestal een ander medicijn voorschrijven. Het kan zijn dat u ook andere medicijnen niet meer mag gebruiken. Dat noemen we dan kruisovergevoeligheid. Soms mag u medicijnen uit een andere geneesmiddelgroep ook niet meer gebruiken.

Bij een reactie met weinig klachten is de beste oplossing een ander medicijn te gaan gebruiken. Soms kan dat niet en dan kunt u doorgaan met het medicijn onder toezicht van de arts.

Verschijnselen allergie bestrijden

Het is soms ook mogelijk de symptomen van de overgevoeligheid te bestrijden. Dat kan met:

• corticosteroïden (bijnierschorshormonen) die de ontstekingsreactie afremmen, in tabletten of zalf. Bijvoorbeeld prednisolon;
• medicijnen die de (jeuk)klachten verlichten, bijvoorbeeld de antihistaminica cetirizine of loratadine;
• verkoelende zalven of gels tegen jeukende huiduitslag, bijvoorbeeld levomentholgel.

EpiPen®

Als u eerder een heftige overgevoeligheidsreactie heeft gehad, kan uw arts een EpiPen® voorschrijven. Dat is een ‘pen’ waarmee u zichzelf een adrenaline-injectie kunt geven. U moet die direct gebruiken als de eerste verschijnselen optreden. U kunt uzelf inspuiten of iemand anders kan dit doen. Van een EpiPen® krijgt u altijd 2 stuks mee. De reden is dat 1 pen mogelijk niet genoeg is om de klachten te onderdrukken.

Let goed op de houdbaarheid van uw EpiPen®. Ga op tijd naar de apotheek voor nieuwe spuiten, als de houdbaarheid bijna verloopt.

Geef aan uw arts en/of apotheker door als u overgevoelig bent voor een bepaald medicijn. Zij kunnen dit vermelden in uw dossier. En geef ook toestemming dat andere zorgverleners in uw dossier kunnen kijken. Zij zullen uw gegevens alleen inkijken als dit nodig is voor uw behandeling.
Op deze manier krijgt u niet per ongeluk een verkeerd medicijn. Bijvoorbeeld als u onverwacht in het ziekenhuis belandt.

Heeft u uw elektronische dossier nog niet gedeeld met andere zorgverleners? Dit doet u via www.ikgeeftoestemming.nl.

Wilt u geen toestemming geven voor uitwisseling van uw gegevens? Zorg dan dat u altijd informatie over uw overgevoeligheden en/of allergieën bij u hebt. Bijvoorbeeld in de vorm van een medicijnpaspoort. U kunt een medicijnpaspoort gratis ophalen bij uw apotheek. Uw apotheekmedewerker zal het medicijnpaspoort met u bespreken en bekijken of het kloppend en compleet is.

Meld uw overgevoeligheidsreactie ook bij Bijwerkingencentrum Lareb. Lareb verzamelt deze meldingen om een beter beeld te krijgen van de bijwerkingen van medicijnen.

Naar het meldingsformulier op Lareb.nl