Bij een geneesmiddeltekort is een bepaald geregistreerd geneesmiddel (tijdelijk) niet of onvoldoende beschikbaar. Er is sprake van een medicijntekort als:

1.    Een medicijn landelijk niet beschikbaar is.
2.    Het medicijn naar verwachting langer dan 14 dagen niet te krijgen is.

Er zijn ook andere definities van een geneesmiddeltekort, maar wij gebruiken deze.

De afgelopen jaren zijn er steeds vaker medicijntekorten. Hierdoor zijn medicijnen soms (tijdelijk) niet te krijgen bij de apotheek. In 2022 waren er 1514 tekorten, tegenover 1007 tekorten in 2021. In 2022 waren er dus anderhalf keer zoveel tekorten (!) als het jaar ervoor. Klik op de link voor meer informatie over Cijfers geneesmiddeltekorten. Hoe komen deze medicijntekorten? En zijn ze te voorkomen?
Soms is een medicijn niet te krijgen in de apotheek. Dit kan kort of lang duren. Soms gaat uw medicijnen helemaal uit de handel. In deze gevallen kan uw apotheker het medicijn dan ook niet voor u bestellen. Mogelijke oorzaken zijn:

• De fabrikant wil het medicijn niet meer maken omdat de fabrikant hieraan te weinig verdient. De prijzen voor medicijnen in Nederland zijn de afgelopen jaren flink gedaald, mede door het beleid van de zorgverzekeraars. Hierdoor zijn de prijzen vergeleken met andere landen momenteel laag. Fabrikanten verkopen daarom een zeldzaam medicijn eerder aan landen die er meer voor willen betalen.
• De fabrikant kan niet genoeg medicijnen maken voor de apotheken. Grondstoffen en medicijnen worden door een steeds kleinere groep fabrieken gemaakt in lagelonenlanden zoals China en India. Dat maakt het proces om medicijnen te maken kwetsbaar en niet flexibel. Eén productiefoutje in één fabriek kan bijvoorbeeld zorgen voor een wereldwijd tekort.
• Het beleid van de zorgverzekeraars. Dit beleid heeft direct en indirect invloed op de verkrijgbaarheid van medicijnen. Zorgverzekeraars kiezen een bepaald merk van een medicijn. De apotheek moet dit merk dan verplicht afleveren aan deze verzekerden. Soms wijst de zorgverzekeraar van een medicijn een merk aan, waarvan de fabrikant niet op tijd voldoende kan maken. Er ontstaat dan een tekort van dit merk. Omdat u toch uw medicijn nodig heeft, zal de apotheek u dan een ander merk leveren.
  En zoals hiervoor aangegeven zijn de prijzen van medicijnen heel laag door het beleid van de zorgverzekeraars. Fabrikanten verdienen in Nederland minder aan hun medicijn dan in het buitenland.
• In uw medicijn kan iets zitten wat er niet in hoort. Een voorbeeld hiervan is een kankerverwekkende stof. Men heeft helaas in sommige medicijnen kankerverwekkende stoffen gevonden. In dat geval moet de fabrikant eerst dit medicijn kunnen maken zonder de kankerverwekkende stof. Of met heel weinig kankerverwekkende stof.
• Nederland heeft kleine medicijnvoorraden. Een kleinere voorraad bespaart kosten. Er is minder ruimte nodig en er is minder verspilling omdat medicijnen niet over datum raken. Het opvangen van tekorten is hierdoor moeilijker. Per 1 januari 2023 is het de bedoeling dat er een grotere voorraad is. Handelsvergunningshouders van geneesmiddelen en groothandelaren worden verplicht om een voorraad aan te leggen van 2,5 maanden.

Als uw medicijn er niet is, zoekt uw apotheker naar een vervanger, een alternatief. Het liefst kiest de apotheker een medicijn met dezelfde werkzame stof. Als dit niet kan, kiest de apotheker een ander medicijn met bijna dezelfde werking. U kunt dan een ander medicijn krijgen dan u gewend bent. Dit kan lastig voor u zijn. Bij een verandering van merk of medicijn zal uw apotheker hierover uitleg geven.

Soms kan de apotheker het medicijn uit het buitenland halen of het zelf bereiden. Dit is soms duurder en deze kosten betaalt uw zorgverzekeraar niet altijd. Uw apotheker zal dit met u overleggen en aangeven wat de kosten zijn. Heel soms lukt het de apotheek niet om een vervanger te vinden. Dan moet u het tijdelijk zonder een geschikt medicijn doen. Gelukkig gebeurt dit bijna nooit.

Het gebeurt steeds vaker dat medicijnen er niet zijn. Apothekers spreken daarom met fabrikanten en de overheid over een oplossing. Het zou helpen als de fabrikant tijdig meldt als zij een medicijn niet kunnen maken. Of als de apotheek gemakkelijker medicijnen kan importeren en de zorgverzekeraar deze ook vergoedt.

Natuurlijk bent u ook zelf verantwoordelijk voor uw eigen gebruik van medicijnen. U weet zelf hoeveel medicijnen u in huis hebt. Vraag op tijd nieuwe medicijnen aan.

Veel apotheken bieden een herhaalservice. Hiermee weet de apotheker precies welke medicijnen u gebruikt en wanneer u deze nodig hebt. Als één van de medicijnen er niet is, heeft de apotheker meer tijd om naar een oplossing zoeken. Vraag naar de herhaalservice bij uw apotheek.

Soms krijgt u door een medicijntekort het voorgeschreven medicijn niet (meteen) mee. Uit onderzoek van het NIVEL blijkt dat 4 van de 10 patiënten van wie het medicijn niet leverbaar was, het ervaren als een probleem. Tot nu toe zijn er in Europa nog geen levensbedreigende situaties door een medicijntekort ontstaan. In minder ontwikkelde landen is dat soms wel het geval.