De werkzame stoffen in de pil zijn hormonen. Hormonen zijn stofjes die je lichaam zelf aanmaakt. Deze stofjes gaan via de bloedbaan naar de organen en weefsels en regelen daar allerlei lichaamsfuncties.
De hormonen in de pil lijken op de hormonen die de eierstokken van een vrouw maakt, namelijk oestrogeen en progestageen. Oestrogeen en progestageen regelen de maandelijkse (menstruatie)cyclus. Ze zorgen dat er elke maand een eicel vrijkomt (de eisprong of ovulatie). En dat het lichaam het baarmoederslijmvlies opbouwt.
Is de eicel niet bevrucht? Dan zorgen de hormonen ervoor dat het lichaam het baarmoederslijmvlies afbreekt en de eicel afstoot. Dit noemen we de menstruatie.
De pil werkt op 3 manieren:

  1. De hormonen in de pil zorgen dat er juist géén eicel vrijkomt.

  2. Ze zorgen er ook voor dat de het lichaam het baarmoederslijmvlies niet genoeg opbouwt. Daardoor is de baarmoederwand ongeschikt voor het innestelen van een bevruchte eicel.

  3. Verder wordt het slijm in de baarmoederhals dikker, waardoor zaadcellen minder goed in de baarmoeder kunnen doordringen.

Op deze 3 manieren zorgt de pil ervoor dat u niet zwanger wordt.

Er zijn verschillende soorten pillen. Het verschil zit in de hoeveelheid hormonen die erin zit en de onderlinge verhouding tussen de hormonen. Meestal zitten er 21 pillen in een strip. Daarna volgt de stopweek.
Maar er zijn ook pillen die u  de hele maand slikt. Deze pillen bevatten strips met 28 pillen. De pil met een verlengd doseringsschema bevat 91 tabletten per strip. 
Verder zijn er meerfasenpillen. Deze bevatten per maand pillen met verschillende samenstellingen. Zo bevat de driefasenpil pillen met drie verschillende samenstellingen.

Als u de pil netjes volgens de gebruiksaanwijzing slikt, is hij zeer betrouwbaar, ook in de stopweek.

• De éénfasepil bevat een vaste dosis oestrogeen en progestageen. Alle pillen in een strip zijn hetzelfde. De éénfasepil is bijna 100 procent betrouwbaar.
• De driefasenpil, meerfasenpil en pil met een verlengd doseringsschema bevatten ook oestrogeen en progestageen, maar de verhouding verschilt per fase. In een strip zitten verschillend gekleurde pillen die u in de goede volgorde moet gebruiken. De pil met een verlengd doseringsschema moet u continu innemen gedurende 13 weken. Deze pillen zijn ook bijna honderd procent betrouwbaar, maar alleen als u de pillen in de goede volgorde inneemt.
• De minipil bevat alleen een kleine dosis progestageen. De minipil is iets minder betrouwbaar dan de andere pillen.

De verschillende soorten anticonceptiepillen kunnen vrouwen gebruiken vanaf de eerste menstruatie. Dit betekent dat de fabrikant de pil bij deze vrouwen uitgebreid heeft onderzocht. Hieruit blijkt dat de pil vanaf de eerste menstruatie veilig is en werkt. De overheid heeft goedgekeurd dat vrouwen de pil mogen gebruiken vanaf de eerste menstruatie.

Wilt u de pil gaan gebruiken? Neem dan contact op met uw huisarts. Uw huisarts zal u een aantal vragen stellen om te bepalen welke pil voor u het meest geschikt is. Met het recept van de huisarts kunt u de pil bij de apotheek halen.

U kunt na een paar maanden met uw huisarts bespreken hoe de pil u bevalt.

Zo gebruikt u de pil:

• Zitten er 21 pillen in een strip? Dan wacht u 7 dagen als de strip leeg is. In die week (de pauzeweek) krijgt u een bloeding die lijkt op de menstruatie. Na 7 dagen begint u aan de volgende strip. U neemt de eerste pil van een strip dus altijd op dezelfde dag van de week.
• Zitten er 28 pillen in een strip? Dan begint u als de strip leeg is meteen met de volgende strip. De laatste vier pillen bevatten namelijk geen hormonen. Sommige mensen vinden het makkelijker om iedere dag een pil te slikken en geen pauzeweek te hebben. Ook bij deze pillen krijgt u een bloeding tussen de 24ste en de 28ste dag.
• Zitten er 91 pillen in een strip? Dan begint u als de strip leeg is meteen met de volgende. De laatste zeven pillen bevatten alleen een oestrogeen. Tijdens het gebruik van deze pillen krijgt u een bloeding.

Houd bij een meerfasenpil altijd de aangegeven volgorde op de pilstrip aan.

Begint u de pil te slikken op de eerste dag van de menstruatie? Dan beschermt de pil direct tegen zwangerschap. Als u op een andere dag begint, beschermt de pil nog niet direct. Dit duurt dan 7 dagen. In deze 7 dagen moet u dan een extra voorbehoedmiddel gebruiken, zoals een condoom.

Na een abortus of een miskraam kunt u dezelfde dag of de volgende dag beginnen met de pil. De pil beschermt dan direct tegen zwangerschap.

Wanneer moet u weer beginnen met de pil na de bevalling? Dit hangt af van het soort voeding dat u uw baby geeft:

• Geeft u flesvoeding? Begin dan 3 weken na de bevalling met de pil of een ander voorbehoedmiddel. Gebruikt u de minipil? Begin dan al 2 weken na de bevalling.
• Geeft u volledige borstvoeding en heeft u geen vaginaal bloedverlies? Dan is de kans dat u zwanger wordt in de eerste vier maanden na de bevalling heel klein. Wilt u niet zwanger raken? Gebruik dan voor de zekerheid condooms. 
  Eventueel kunt u vanaf 6 weken na de geboorte van uw kind met de pil beginnen. Mogelijk wordt de borstvoeding hierdoor minder. De minipil heeft geen invloed op de borstvoeding. Maar die is wel iets minder veilig.
• Gebruik in ieder geval een voorbehoedmiddel als u bijvoeding gaat geven of als u weer ongesteld wordt.

Overleg met uw huisarts of apotheker als u twijfelt wanneer u het beste de pil kunt gaan slikken.

Wat als u de pil bent vergeten? U bent de pil vergeten als u meer dan 12 uur te laat bent met innemen. Bij sommige pillen bent u deze pas vergeten als u meer dan 24 uur te laat bent met innemen. Als u 1 pil vergeet, kunt u de vergeten pil toch nog gewoon innemen. De pil beschermt dan nog steeds tegen zwangerschap en is betrouwbaar. Let op: dit geldt niet in de eerste maand dat u de pil gebruikt.

Vergeet u meer dan 1 pil? Dan kan de pil minder goed beschermen tegen zwangerschap.  In de ene week van de pilstrip is dit erger dan in de andere week. En bij de ene pil is dit erger dan bij de andere pil. 

Bent u meer dan 1 pil vergeten en wilt u weten of de pil nog beschermt tegen zwangerschap? Overleg dan met uw huisarts of apotheker.

Tip: neem de pil altijd op een vast tijdstip in, en combineer het innemen met andere vaste routines. Dan vergeet u hem minder snel. Neem hem bijvoorbeeld na het tandenpoetsen in.

U kunt de menstruatie uitstellen door de éénfasepil door te slikken, dus zonder stopweek. U kunt de pil 1 jaar lang veilig dagelijks doorslikken. U heeft dan tussendoor wel meer kans op doorbraakbloedingen.

Gebruikt u een driefasenpil of meerfasenpil? Overleg met uw arts hoe u de menstruatie kunt uitstellen. Meer informatie hierover kunt u ook vinden bij de tekst over uw anticonceptiepil op deze site. U ziet het staan bij het kopje 'Hoe gebruik ik dit medicijn?'.

Moet u binnen 3 uur na het innemen van de pil overgeven? Of krijgt u binnen 4  uur waterdunne diarree? Dan is het niet zeker of de pil werkt. U kunt dan de pil uitbraken of uitpoepen. Neem enkele uren later een nieuwe pil in uit een reservestrip. Wacht wel tot de misselijkheid of diarree minder is!

Heeft u een meerfasenpil met verschillend gekleurde pillen in een strip? Neem dan dezelfde kleur pil uit een reservestrip in. Als u de pil langer dan 1 maand gebruikt, is het ook mogelijk 1 pil over te slaan en de volgende dag verder te gaan met de pilstrip.

Als u 36 uur na de vorige pil nog moet braken of nog dunne diarree hebt, of als het de eerste maand is dat u de pil gebruikt, kijk dan voor meer informatie bij de tekst over uw eigen anticonceptiepil op deze site. Daar staat bij elk anticonceptiemiddel het advies wat u moet doen bij het kopje ‘Hoe’ en het kopje ‘Dosis vergeten’.
Of vraag advies bij uw arts of apotheker.

Pijn tijdens de menstruatie komt doordat de baarmoeder samentrekt. Hierdoor kan het slijmvlies van de baarmoeder uit de vagina naar buiten komen. Dit geeft krampen in de onderbuik die pijn kunnen doen. Ook kunt u pijn in uw rug of benen hebben. Dit heet menstruatiepijn. Als u ongesteld bent, kunt u ook andere soorten pijn hebben, bijvoorbeeld hoofdpijn en spierpijn.

Vaak gaat menstruatiepijn vanzelf over. Maar sommige vrouwen kunnen hier erg veel last van blijven hebben. Heeft u veel menstruatiepijn en helpt paracetamol of een ontstekingsremmende pijnstiller niet? Dan kan uw arts u een recept geven voor de pil.

De pil zorgt ervoor dat u minder pijn heeft tijdens de menstruatie. Ook kan de pil het bloedverlies minder maken. De pil kan ook andere menstruatieklachten minder maken, zoals pijn aan uw borsten en een opgeblazen gevoel. Ook zorgt de pil ervoor dat u minder vocht zult vasthouden als u ongesteld bent.

Bijwerkingen van de pil komen vooral voor als u met de pil begint. Voorbeelden zijn gevoelige of gespannen borsten; hoofdpijn; stemmingsveranderingen; misselijkheid; gewichtstoename of doorbraakbloedingen. Ze gaan meestal binnen een paar dagen tot maanden over. Houdt u er last van, overleg dan met uw huisarts.

Kans op kanker

In het algemeen geeft de pil een kleine kans op borstkanker. De kans hierop is klein, maar voor sommige vrouwen groter. Zoals voor oudere vrouwen en bij vrouwen die eerder borstkanker hebben gehad. Ook als u de pil heel lang gebruikt, wordt de kans hierop groter.

Kans op trombose

Pilgebruik vergroot de kans op een bloedstolsel (trombose). De kans op trombose is het grootst in het eerste jaar van het pilgebruik.

Trombose is een bloedstolsel in een ader, meestal in het been. Klachten die passen bij trombose zijn:

• een dik, rood en pijnlijk been;
• kortademig zijn of pijn op de borst, soms met het ophoesten van bloed. 

Neem bij deze klachten meteen contact op met uw huisarts.

De kans op trombose is klein, maar voor sommige vrouwen groter. Zoals voor vrouwen:

• die eerder een trombose hebben gehad;
• met trombose in de familie;
• met een erfelijke afwijking waardoor het bloed sneller stolt;
• ouder dan 35 jaar; 
• met ernstig overgewicht (BMI van 30 of hoger);
• die net bevallen zijn (korter dan 3 maanden geleden);
• die een operatie krijgen of een periode minder mobiel zijn. Bijvoorbeeld omdat de vrouw enige tijd bedrust houdt of niet loopt. Het risico is dan tijdelijk groter. 

Sommige pillen geven meer risico op trombose dan andere. De kans op trombose is het hoogst bij pillen die desogestrel en gestodeen bevatten. Maar ook dan is de kans nog steeds klein. 
Het laagste risico op trombose geven pillen die levonorgestrel of norgestimaat bevatten. Huisartsen hebben voor de meeste vrouwen een voorkeur voor deze pillen.

Medicijnen die minder goed samengaan met de pil 

Sommige medicijnen maken de pil minder betrouwbaar. De voornaamste zijn:

• medicijnen tegen epilepsie;
• sommige medicijnen tegen tuberculose;
• medicijnen tegen schimmelinfecties (antimycotica).

Informatie daarover staat altijd in de bijsluiter van die medicijnen. En kunt u ook vinden bij de tekst over uw eigen anticonceptiepil op deze site. Bovendien houdt de apotheek bij welke medicijnen u gebruikt. De apotheek zal u waarschuwen als een medicijn niet goed samengaat met de pil.

Soa’s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Deze aandoeningen kunt u krijgen door (onveilige) seks.

Let op! De pil beschermt NIET tegen soa's. U moet ook altijd een condoom gebruiken als u zichzelf wilt beschermen tegen soa's.

Heeft u een kinderwens? Dan kunt u met de anticonceptiepil stoppen wanneer u wilt. U hoeft niet een pilstrip af te maken als u dat niet wilt. Als u stopt, krijgt u na een paar dagen een bloeding. U bent na het stoppen met de pil meteen vruchtbaar. U kunt dus meteen zwanger worden.

Wilt u zwanger worden? Geef dit door aan uw apotheker en arts. Zij kunnen u helpen met het veilig gebruiken van medicijnen tijdens uw zwangerschap.

Ook kan ZwangerWijzer u helpen bij de voorbereiding op uw zwangerschap. Vul de vragenlijst op ZwangerWijzer in en bekijk of er risico’s zijn voor de zwangerschap en uw baby. U krijgt dan informatie en advies. Aan het einde krijgt u een overzicht van alle antwoorden.

Als u ouder wordt, neemt de kans op een bloedstolsel (trombose) toe. En de pil kan het risico verder verhogen. Voor veel vrouwen boven de 35 jaar is daarom een ander voorbehoedsmiddel geschikter dan de pil. Overleg hierover met uw arts.

Vanaf de leeftijd van 52 jaar is het advies om de pil te stoppen. Dit komt door de hogere risico's bij langdurig gebruik van de pil. Het risico op ernstige bijwerkingen neemt toe, zoals borstkanker en hart- en vaatziekten.  

Ook zijn op deze leeftijd veel vrouwen in de overgang. Overleg hierover met uw arts. Als u bent gestopt met de pil, is het afwachten of de menstruatie terugkeert. Als de menstruatie niet terugkeert, weet u dat u in de overgang bent. Er is een heel kleine kans dat u nog niet in de overgang bent. Daarom zal uw arts andere voorbehoedsmiddelen adviseren in de periode dat u wacht of de menstruatie terugkeert.

Bent u op zoek naar een alternatief voor de pil? Andere voorbehoedsmiddelen zijn bijvoorbeeld:

• het koperspiraaltje;
• het levonorgestrel-spiraaltje;
• het etonogestrel-implantatiestaafje;
• de medroxyprogesteron-prikpil;
• de anticonceptiepleister met ethinylestradiol en norelgestromine of ethinylestradiol en gestodeen;
• de vaginale ring met ethinylestradiol en etonogestrel;
• condooms.

Zie ook Thuisarts.nl voor informatie over de  alternatieven, met voor- en nadelen