Apotheek.nl logo
Apotheek.nl
Alles over medicijnen. Betrouwbare informatie van de apotheker.
Medicijnen
testosteron

testosteron

Medicijnen
testosteron

testosteron

Belangrijkste zakenWaarbij gebruik ik het?Mogelijke bijwerkingenHoe gebruik ik dit?Een keer vergeten, wat nu?Mag ik autorijden, alcohol drinken, alles eten?Gebruik met andere medicijnenGebruik bij zwangerschap of borstvoedingMag ik zomaar stoppen?Onder welke namen verkrijgbaar?Heb ik een recept nodig?
    • Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon. Het is nodig voor om sperma te maken en het zorgt voor mannelijke kenmerken.
    • Bij een tekort aan testosteron. Soms bij jongens die te snel groeien of als de puberteit niet of erg laat begint. Verder bij transmannen (genderdysforie) om de ontwikkeling van mannelijke kenmerken te stimuleren.
    • Capsules: heel doorslikken met een half glas water tijdens of vlak na het eten. Uw lichaam neemt dit medicijn dan beter op.
    • Gel: breng de gel het liefst 's ochtends aan. De plek waarop u de gel smeert hangt af van het product. Vraag uw apotheker om advies. Gebruik de gel alleen op een gezonde, droge en schone huid en breng het niet aan op uw geslachtsdelen. Was goed uw handen na het opsmeren.
    • Injectie: spuit dit medicijn in uw bilspier of bovenbeenspier. Uw arts of verpleegkundige zal uitleggen hoe u uzelf kunt prikken.
    • Mannen kunnen een vergrote prostaat krijgen. Krijgt u problemen met plassen? Neem dan contact op met uw arts.
    • Bij de injectie kunt u last krijgen van pijn, jeuk en irritatie op de prikplek. U mag paracetamol innemen tegen de pijn.
    • Bijwerkingen bij de gel zijn huiduitslag, jeuk en een rode of droge huid. Wissel de plekken waarop u de gel smeert iedere dag af.
    • Bent u zwanger en gebruikt uw partner de testosteron-gel? Raak het ingesmeerde huidgedeelte niet aan. Dit medicijn is schadelijk voor de baby in uw buik.

    Download de samenvatting

    • Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon. Het is nodig voor de aanmaak van sperma en zorgt voor mannelijke kenmerken, zoals lichaamsbeharing, baardgroei, een lage stem, ontwikkeling van de penis en zaadballen en voor meer spiermassa. Het is ook nodig om seksueel opgewonden te raken.

      Artsen schrijven testosteron voor bij een tekort aan dit hormoon. Het wordt ook gebruikt bij een te sterke lengtegroei bij jongens en/of een vertraagde puberteit bij jongens. Verder wordt het gebruikt als hormoonbehandeling bij genderdysforie.

      • Als bij jongens rond hun 15e jaar nog geen mannelijke kenmerken zijn ontstaan, spreekt men van een vertraagde puberteit.

        Oorzaak
        Een vertraagde puberteit bij jongens komt door een tekort aan testosteron of aan hormonen die de afgifte van testosteron moeten stimuleren. Dit kan meerdere oorzaken hebben, zoals erfelijke factoren, aangeboren afwijkingen (zoals het syndroom van Klinefelter), hersentumoren of beschadigingen van de testikels.

        Behandeling
        Meestal schrijven artsen in dat geval testosteron voor. Het stimuleert de ontwikkeling van geslachtskenmerken, zoals baardgroei en lage stem. Artsen schrijven testosteron bij jongens meestal voor in de vorm van injecties of een huidgel.

        Werking
        De Sustanon-injecties werken 3 tot 4 weken, de Nebido-injecties 10 tot 14 weken. De testosteron in de huidgel komt via de huid geleidelijk in het bloed. Er blijft dan per keer ongeveer 24 uur uur lang voldoende testosteron in het bloed.

        Lees meer over Vertraagde puberteit

        • Mensen met genderdysforie hebben het gevoel dat het geslacht waarmee ze zijn geboren niet bij ze past.

          Bij sommigen is dit gevoel zo sterk dat ze hiervoor een behandeling met medicijnen krijgen. Bij transmannen schrijft de arts vaak testosteron voor. Dit stimuleert de ontwikkeling van geslachtskenmerken, zoals baardgroei, meer spiermassa en een lage stem. Meestal gebruikt u testosteron in de vorm van injecties. 

          Vaak wordt testosteron voorgeschreven samen met triptoreline. Dit medicijn onderdrukt de aanmaak van vrouwelijke geslachtshormonen. 

          Lees meer over Genderdysforie

        • Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Het is vooral bekend welke bijwerkingen bij mannen optreden. Er is minder bekend over de bijwerkingen bij jongens en bij vrouwen en ook niet over het gebruik door mannen die geen tekort hebben aan testosteron.

          De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

          • Bij gebruik van de injectie. Regelmatig: pijn, jeuk, irritatie en zwelling op de injectieplaats. Dit kan tot een aantal dagen na de injectie voortduren. Gebruik eventueel paracetamol om de pijn te bestrijden. Bij de injecties zijn de bijwerkingen in het begin na elke injectie sterker en worden daarna minder. Vlak voor de nieuwe injectie kunnen effecten van een en te lage hormoonspiegel optreden, zoals vermoeidheid, concentratieproblemen en geïrriteerdheid.
          • Bij gebruik van de gel. Soms: huiduitslag, jeuk, roodheid van de huid en droge huid. Wissel de plekken waarop u de gel smeert iedere dag af.

          Voor alle toedieningsvormen

          Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

          • Prostaatvergroting

            Raadpleeg uw arts als u problemen krijgt met plassen.

          Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

          • Acne (vette huid met puistjes) en hoofdpijn

          • Vorming van (gevoelige) borsten

            Raadpleeg dan uw arts. Gebruik dit medicijn niet als u borstkanker heeft, ook bij mannen.

          • Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, diarree en buikpijn

            Deze bijwerking komt vooral voor bij de capsules.

          • Kaalheid en meer lichaamsbeharing

          • Tintelingen en prikkelingen van de huid

          • Blozen en 'opvliegingen'

          • Hoge bloeddruk

          • Vasthouden van vocht (oedeem). U kunt dit merken aan dikke enkele en benen en aan een toename van uw lichaamsgewicht. Hierdoor kan ook uw bloeddruk iets stijgen.

            Als u dit merkt, neem dan contact op met uw arts. Gewichtstoename kan ook ontstaan doordat u meer spiermassa ontwikkelt.

          Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

          • Vermoeidheid, gevoel van zwakte, duizeligheid en geheugenverlies

          • Meer of juist minder zin in seks, meer of pijnlijke erecties

            Raadpleeg uw arts als u hier problemen mee ervaart. Raadpleeg in elk geval uw arts bij een erectie die langer dan 4 uur aanhoudt.

          • Spierpijn, spierkramp, gewrichtspijn en pijn in de ledematen

          • Stemmingsstoornissen, zoals neerslachtigheid (depressiviteit), prikkelbaarheid, nervositeit, angstgevoelens en agressiviteit

          • Slapeloosheid en slaapapneu (kortdurend stokken van de ademhaling tijdens de slaap)

          • Verhoging van de concentratie cholesterol en vetten in het bloed

            Een bepaald soort vetten, triglyceriden, kan zich ophopen in de bloedvaten. Als u al een te hoog cholesterol en/of vetgehalte in uw bloed heeft, zal uw arts u daar extra op controleren. 

          • Bloedstolsels in de bloedbaan (trombose). De verschijnselen van een trombosebeen kunnen zijn pijnlijke zwelling van het been, kortademigheid, of pijn tijdens het ademen.

            Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerstehulpdienst. Heeft u al eerder trombose gehad? Dan is de kans op deze bijwerking groter. Overleg met uw arts of apotheker of u dit medicijn veilig kunt gebruiken.

          • Leverbeschadiging. Raadpleeg uw arts bij een gele verkleuring van huid en ogen.

          • Bij hoge doseringen: tijdelijk geen of minder zaadcellen

            Dit kan zorgen voor u tijdelijk niet of minder vruchtbaar bent.

          • Verergering prostaatkanker

            Dit medicijn kan de groei van prostaatkanker versnellen. Het ontstaat alleen als er al sprake is van prostaatkanker. Uw arts zal u voorafgaand aan de behandeling op prostaatkanker controleren. U mag dit medicijn niet gebruiken als u prostaatkanker heeft.

          • Overgevoeligheid voor testosteron. Dit kunt u merken aan huiduitslag, jeuk en galbulten.

            Raadpleeg in dat geval uw arts. Bij de injecties zeer zelden overgevoeligheid met benauwdheid en flauwvallen. Waarschuw dan onmiddellijk een arts. In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het niet opnieuw krijgt.


          Verder bij mannen:

          • Heeft u diabetes en gebruikt u dit medicijn omdat u een tekort heeft aan testosteron? Mogelijk heeft u tijdens de behandeling minder insuline of bloedsuikerverlagers nodig. Bespreek dit met uw arts. Meet ook zelf extra vaak uw bloedsuiker.

          Bovendien bij gebruik door jongens die nog niet in de puberteit (horen te) zijn

          • Te vroege sluiting van de groeischijven. Daarom zal de arts de skeletgroei regelmatig controleren.
          • Te vroege ontwikkeling van de puberteit. Raadpleeg de arts als u dit merkt. De behandeling moet dan stoppen.
          • Vergroting van de penis, frequentere erecties. Raadpleeg de arts als u dit merkt.

          Bovendien bij gebruik door vrouwen

          • Mannelijke kenmerken, zoals haargroei in het gezicht en op het lichaam, een zwaardere stem, kleinere borsten, kaalheid, meer spiermassa.
          • Menstruatiestoornissen, grotere clitoris.
          • Stemverlaging, kaalheid en vergroting clitoris kunnen blijvend zijn na stoppen.

          Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van een van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart, waar u zich zorgen over maakt.
          Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden.

          • Regelmatig: bij meer dan 30 op de 100 mensen
            Soms: bij 10 tot 30 op de 100 mensen
            Zelden: bij 1 tot 10 op de 100 mensen
            Zeer zelden: bij minder dan 1 op de 100 mensen

            • Hoe?

              Capsules: heel doorslikken met een half glas water. Neem de capsules in tijdens of vlak na het eten. Dan wordt de testosteron beter opgenomen.

              Injectie: dit medicijn moet in een spier worden ingespoten, zoals de bilspier of bovenbeenspier. Als u de injecties zelf toedient, zal de arts of verpleegkundige u daartoe precies instrueren. Aarzel niet bij onduidelijkheden uitleg te vragen.

              Gel: de gel smeert u op de huid, via de huid komt de testosteron dan geleidelijk in het bloed. Het hangt van het product af welke huidgedeeltes u daarvoor kunt kiezen:

              • Androgel: op de schouders, de armen of de buik. Buikvet kan de opname van testosteron in het bloed verminderen. Smeer de gel het liefst op de armen of schouders;
              • Testavan: op de schouders of bovenarmen;
              • Tostran: op de buik of de binnenkant van de dijen.

              Gebruik de gel alleen op een gezonde, droge en schone huid. Breng de gel niet aan op uw geslachtsdelen. Wissel de plekken waarop u de gel smeert iedere dag af.

              Maak het huidgedeelte eerst schoon en droog. Breng de gel met uw hand in een dunne laag aan. Brengt u de gel aan bij een ander? Doe dat dan met wegwerphandschoenen.

              Laat de gel minimaal 3 minuten opdrogen voor u zich aankleedt. Draag daarna over de plek loszittende kleding.

              Was na aanbrengen meteen uw handen goed met water en zeep. Zo voorkomt u dat anderen met het medicijn in aanraking komen. Vooral bij kinderen en vrouwen is dat schadelijk.

              Gaat u huid-op-huid-contact hebben, zoals bij vrijen? Wacht bij voorkeur 6 uur na aanbrengen van Androgel en 2 uur na aanbrengen van Testavan of Trostan. Dan is de testosteron voldoende ingetrokken. Als dit niet mogelijk is, kunt u de behandelde huid bedekken met kleding of afwassen.

              Wanneer en hoe lang?

              Hormoontekort

              • Gel: Breng de gel bij voorkeur 's ochtends aan. Dit lijkt het meeste op de natuurlijke hormoonafgifte van testosteron.
              • Capsules: Neem de helft van de capsules 's ochtends en de andere helft 's avonds. Als u een oneven aantal capsules slikt, neem dan 's ochtends de grootste portie.
              • Injectie: het is afhankelijk van het effect hoe vaak u de injecties zult krijgen. Dat kan variëren van iedere 3 tot iedere 14 weken.

              U kunt dit medicijn gebruiken zolang u een tekort aan testosteron heeft.

              Micropenis
              De injectie wordt bij een baby 3 keer gegeven met telkens 3 weken tussenpoos. Vaak is er opnieuw een behandeling nodig rond de leeftijd van 4 of 5 jaar en tijdens de puberteit.

              Vertraagde puberteit
              De behandeling begint als blijkt dat de puberteit niet op tijd op gang is gekomen. Meestal krijgt het kind elke 4 weken een injectie in oplopende sterkte. Als de sterkte hoog genoeg is kan hij overstappen op de huidgel.

              Het is afhankelijk van de oorzaak hoe lang deze behandeling duurt. Als de vertraagde puberteit komt doordat de jongen geen testosteron kan aanmaken hoeft de behandeling niet gestopt. Als het komt doordat testosteron te laat of tijdelijk niet wordt aangemaakt, duurt de behandeling meestal 3 maanden.

              Te sterke lengtegroei
              De behandeling met testosteron begint meestal tussen de leeftijd van 9,5 en 14 jaar. Het kind krijgt dan elke week of elke 2 weken een injectie met testosteron. De behandeling duurt tot de groeischijven in de botten zijn gesloten. De arts controleert dit met een botfoto. Dit duurt meestal 3 maanden.

              Genderdysforie
              Wanneer u met dit medicijn begint hangt af van waar u bent in uw behandeling. De injectie met testosteron wordt elke 10 tot 12 weken gegeven.

                • Capsules: neem de capsule(s) dan zo snel mogelijk in, behalve als u meer dan 6 uur te laat bent. In dat geval moet u de vergeten dosis overslaan. Neem nooit een dubbele dosis om zo de vergeten dosis in te halen.
                • Gel: duurt het nog meer dan 12 uur voor het tijd is voor de volgende dosis? Breng de dosis dan alsnog aan. Duurt het minder dan 12 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
                • Injectie: het is belangrijk de injecties op tijd te krijgen, omdat anders de hoeveelheid testosteron te laag kan worden. Als u de injecties zelf toedient: doe het zo snel mogelijk alsnog. Als de injectie door een arts of verpleegkundige laat toedienen. Neem zo snel mogelijk contact op voor een nieuwe afspraak.

                • autorijden, alcohol drinken en alles eten?
                  Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

                  • Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

                    De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

                    • De antistollingsmedicijnen, acenocoumarol en fenprocoumon. Testosteron kan de werking van acenocoumarol en fenprocoumon versterken. Meld het aan de trombosedienst als u testosteron gaat gebruiken. Ook als de dosering van testosteron wijzigt of als u stopt met testosteron, moet u de trombosedienst hierover inlichten.
                    • Medicijnen die de werking tegengaan van het mannelijk geslachtshormoon, zoals abirateron, bicalutamide, dutasteride, enzalutamide, finasteride en nilutamide. Testosteron kan de werking van deze medicijnen tegengaan. Of mogelijk werkt testosteron juist minder goed. Overleg hierover met uw arts. Uw arts schrijft mogelijk een ander medicijn voor.
                    • Cyproteron, een geslachthormoon. Testosteron kan de werking van cyproteron tegengaan. Of mogelijk werkt testosteron juist minder goed. Overleg hierover met uw arts. Uw arts schrijft mogelijk een ander medicijn voor.
                    • De plasmiddelen spironolacton en eplerenon. Testosteron kan de werking van deze medicijnen tegengaan. Of mogelijk werkt testosteron juist minder goed. Overleg hierover met uw arts. Uw arts schrijft mogelijk een ander medicijn voor.

                    Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

                    • Als vrouwen in de vruchtbare leeftijd dit medicijn gebruiken: het is schadelijk voor de ontwikkeling van de baby. Het kan zorgen voor mannelijke kenmerken bij de baby. Gebruik het daarom NIET als u zwanger bent of borstvoeding geeft. Het is belangrijk dat u zeker weet dat u niet zwanger bent als u dit medicijn gebruikt.

                      Kijk ook uit als uw partner de testosteron-gel gebruikt. Zorg dat u het ingesmeerde huidgedeelte niet aanraakt of dat uw partner de huid voordien goed heeft afgespoeld.

                      Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij Moeders van Morgen.

                      • U kunt in één keer stoppen, maar klachten door een hormoontekort zullen binnen enkele weken terugkeren.

                        • De werkzame stof testosteron zit in de volgende producten:
                          Andriol
                          Androgel
                          Tostran
                          Nebido
                          Sustanon
                          Testavan
                          Testosteron

                          De officiële bijsluiter van de verschillende producten van testosteron vindt u op: Geneesmiddeleninformatiebank van het CBG.

                          • Ja, u heeft een recept nodig.

                            Testosteron is sinds 1951 internationaal op de markt. Het is in capsules, huidgel en injecties te krijgen onder de merknamen Andriol, Androgel, Testavan, Tostran, Nebido en Sustanon en als het merkloze Testosteron.

                            Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.

                            Laatst bijgewerkt op 10-02-2023

                            Disclaimer

                            Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.

                            Vond u deze informatie nuttig?

                            Vind een apotheek

                            Wilt u meer weten, of heeft u een vraag over uw eigen situatie? Dan raden wij u aan naar uw eigen apotheek te gaan. Uw eigen apotheker is op de hoogte van uw persoonlijke omstandigheden en kan u uitgebreid begeleiden bij uw medicijngebruik. Bent u niet in de buurt van uw eigen apotheek, dan kunt u hier ook andere apotheken vinden.
                            Vind een apotheek blob

                            Vraag het de webapotheker

                            Vraag het de webapotheker

                            Vraag het de webapotheker

                            Het beste advies krijgt u bij uw eigen apotheek. Daar ontvangt u de zorg en begeleiding die is afgestemd op uw persoonlijke situatie. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kunt u een vraag stellen aan de webapotheker. Een team van apothekers beantwoordt uw vraag in principe binnen enkele werkdagen.
                            Vraag het de webapotheker

                            Meldpunt medicijnen

                            Werkt uw medicijn heel goed of juist niet? Wordt uw medicijn niet vergoed? Of heeft u last van een bijwerking? Meld uw ervaring
                            Schrijf zelf over uw ervaring

                            Geen ervaringen gevonden

                            Informatie wordt bijgewerkt: