Apotheek.nl logo
Apotheek.nl
Alles over medicijnen. Betrouwbare informatie van de apotheker.
Medicijnen
Artane

Artane | trihexyfenidyl

Werkzame stof: trihexyfenidyl

Onderstaande tekst gaat over de werkzame stof trihexyfenidyl.

Medicijnen
Artane

Artane

Werkzame stof: trihexyfenidyl

Onderstaande tekst gaat over de werkzame stof trihexyfenidyl.

Waarbij gebruik ik het?Mogelijke bijwerkingenHoe gebruik ik dit?Een keer vergeten, wat nu?Mag ik autorijden, alcohol drinken, alles eten?Gebruik met andere medicijnenGebruik bij zwangerschap of borstvoedingMag ik zomaar stoppen?Onder welke namen verkrijgbaar?Heb ik een recept nodig?

  • Trihexyfenidyl gaat de werking tegen van een stofje in uw lichaam dat signalen doorgeeft van uw zenuwen naar uw spieren (acetylcholine).

    Artsen schrijven het voor bij bewegingsstoornissen veroorzaakt door medicijnen en - zeer zelden - bij de ziekte van Parkinson.

    • Verschijnselen
      Sommige medicijnen kunnen problemen met bewegen veroorzaken. Dit is vooral het geval met antipsychotica. Deze worden gebruikt bij psychoses, schizofrenie en ernstige verwardheid.

      Onder bewegingstoornissen verstaat men verschijnselen die lijken op de ziekte van Parkinson (parkinsonisme), plotselinge spiertrekkingen (acute dystonie) en rusteloosheid (acathisie).

      Behandeling
      Als u veel last heeft van de bewegingsstoornissen, zal uw arts proberen de dosering te verlagen. Of een ander medicijn te zoeken dat deze bijwerking bij u niet of in mindere mate heeft. Is dat niet mogelijk of blijft u last houden, dan kan uw arts een medicijn als biperideen voorschrijven. Dit wordt vooral gedaan bij 'parkinsonisme' en 'acute dystonie'. Bij rusteloosheid schrijven artsen meestal een ander, rustgevend, medicijn voor, zoals een benzodiazepine of een bètablokker.

      Soms zal de arts bewegingsstoornissen proberen te voorkomen. Hij schrijft dan de eerste week een medicijn als trihexyfenidyl voor.

      Werking
      De hersenen sturen de spieren aan. Een bijwerking van antipsychotica is dat ze deze aansturing in de hersenen stimuleren. Trihexyfenidyl remt de aansturing en herstelt zo het evenwicht in de hersenen.

      Effect
      U merkt het effect in het begin vooral aan het optreden van de bijwerkingen. Na een paar dagen zult u merken dat de bewegingsstoornissen minder worden.

      Lees meer over Bewegingsstoornissen door geneesmiddelen

      • Bij de ziekte van Parkinson kunnen de hersenen niet meer de juiste berichten versturen, bijvoorbeeld naar de spieren.

        Verschijnselen
        Er  ontstaan bewegingsproblemen, zoals spierstijfheid, moeite met slikken, beven, loop- en spraakstoornissen. De verschijnselen van de ziekte van Parkinson worden in de loop van de jaren steeds sterker.

        Behandeling
        De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Medicijnen kunnen wel een deel van de verschijnselen verminderen.

        Trihexyfenidyl wordt alleen gebruikt bij mensen die veel last hebben van beven en trillen. En bij wie andere medicijnen deze klachten onvoldoende verminderen. Mensen boven de 65 jaar zijn gevoeliger voor de bijwerkingen van dit medicijn. Daarom schrijven artsen dit medicijn aan ouderen liever niet voor.

        Werking
        Trihexyfenidyl remt de werking van de boodschapperstof ('neurotransmitter') acetylcholine in de hersenen. Het verbetert in de hersenen het verstoorde evenwicht tussen de verschillende boodschapperstoffen, zoals dopamine en acetylcholine. Hierdoor verminderen spierstijfheid en trillen.

        Effect
        U merkt het effect in het begin vooral aan het optreden van de bijwerkingen. Na een paar dagen zult u merken dat de bewegingsstoornissen minder worden.

        Lees meer over Ziekte van Parkinson

      • Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

        De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

        Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

        • Duizeligheid bij opstaan, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel, of flauwvallen.

          Zorg ervoor dat u langzaam opstaat uit liggende of zittende houding. Voelt u zich toch duizelig, dan kunt het beste even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze klacht gaat meestal binnen een paar dagen tot weken over, als uw lichaam zich heeft ingesteld op dit medicijn. Als u na een paar weken nog steeds last heeft van duizeligheid, moet u uw arts raadplegen.

        • Wazig zien, doordat u moeilijker scherp kunt stellen, en gevoeligheid voor licht.

          Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

        • Vermoeide, branderige of droge ogen, doordat uw ogen minder traanvocht aanmaken. Vooral mensen die contactlenzen dragen, hebben hier sneller last van.

        • Droge huid of blozen.

          Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

        • Droge mond doordat u minder speeksel aanmaakt.

          Heeft u in het begin van de behandeling veel last heeft van een droge mond? Dan kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes.  Door de droge mond ontstaan sneller gaatjes in uw gebit en ontstekingen van het slijmvlies van de mondholte. Poets en flos extra goed als u merkt dat u last blijft houden van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

        • Misselijkheid en braken.

          Neem dit medicijn daarom bij het eten of met wat voedsel in. U heeft dan minder last van deze bijwerking. Deze bijwerking gaat meestal over als u aan dit medicijn gewend bent. Neem contact op met uw arts als u wel last blijft houden. Mogelijk kan de arts u tijdelijk een medicijn tegen de misselijkheid voorschrijven, tot u gewend bent geraakt aan de dit medicijn.

        • Verstopping

          Eet vezelrijke voeding en drink veel. Neem contact op met uw arts als u hier veel last van blijft houden.

        • Smaakverlies

          Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

        Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

        • Slaperigheid en sufheid.

          Hierdoor kan uw reactievermogen afnemen. Rijdt geen auto als u slaperig wordt van dit medicijn. Meestal wordt deze bijwerking minder als u aan dit medicijn gewend bent. Als u hier last van blijft houden, overleg dan met uw arts.

        • Hartkloppingen en versnelde hartslag.

          Neem contact op met uw arts als u dit bemerkt.

        • Moeilijk kunnen plassen. Als u een vergrote prostaat heeft, kunt u meer klachten krijgen.

          Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

        • Hoofdpijn

          Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

        Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

        • Psychische klachten, zoals onrust, verwardheid, angstgevoelens, prikkelbaarheid, opwinding, nachtmerries, waanvoorstellingen (hallucinaties), geheugen- en concentratiestoornissen. Vooral bij mensen die ouder zijn dan 65 jaar.

          Neem contact op met uw arts als u hier last van krijgt. Mogelijk moet de dosering worden aangepast. Als u al psychische klachten heeft, zoals waanvoorstellingen of psychose, geef dan aan uw psychiater door dat u dit medicijn gaat gebruiken. Uw psychiater kan deze klachten extra in de gaten houden.

        • Oververhitting. Zorg bij koorts of hitte voor voldoende afkoeling, bijvoorbeeld met natte washandjes.

          Dit komt doordat u minder gaat zweten en daardoor de warmte minder goed kwijt kunt.

        • Bij mensen met een aangeboren tekort van het enzym G6PD kan een ernstige bloedafwijking ontstaan. U merkt deze bloedafwijking aan vermoeid zijn, duizelig zijn, bleke kleur, gele huid, donkere kleur van uw plas en kortademig zijn.

          Overleg met uw arts. Weet u dat u een G6PD-tekort heeft? Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u medicijnen die problemen veroorzaken bij G6PD-tekort niet meer krijgt.

        • Bewegingsstoornissen. Zoals vreemde bewegingen van tong en mond, zoals smakken, zuigen of kauwen, en vreemde gezichtsuitdrukkingen. Verder buigen en strekken van vingers en tenen, zwaai- en draaibewegingen van schouders en bekken.
          Heeft u al last van bewegingsstoornissen? Neem dan contact op met uw arts. De klachten kunnen door dit medicijn erger worden. Misschien kan de arts een ander medicijn voorschrijven.

          Als deze bijwerkingen ontstaan is dat meestal na lange tijd gebruik (meerdere maanden). Soms komen ze pas aan het licht als u met dit medicijn bent gestopt. Na stoppen nemen de verschijnselen na verloop van tijd af. Maar bij een deel van de mensen gaat deze bijwerking niet meer helemaal over.


        Neem contact op met uw apotheker of arts als u te veel last heeft van deze of andere bijwerkingen waar u zich zorgen over maakt.


        Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

        • Regelmatig: bij meer dan 30 op de 100 mensen
          Soms: bij 10 tot 30 op de 100 mensen
          Zelden: bij 1 tot 10 op de 100 mensen
          Zeer zelden: bij minder dan 1 op de 100 mensen

          • Kijk voor de goedee dosering altijd op het etiket van de apotheek.

            Wanneer?
            Neem de tabletten tijdens of vlak na het eten in met wat water. U heeft dan de minste kans op bijwerkingen als misselijkheid en braken.

            Hoe lang?

            Bewegingsstoornissen door medicijnen
            Meestal gebruikt u dit medicijn een paar dagen tot weken lang, tot de bewegingsstoornissen over zijn. In een enkel geval heeft u het medicijn langer nodig, overleg hierover met uw arts.

            Ziekte van Parkinson
            Uw arts zal regelmatig het effect van dit medicijn met u bespreken. Zolang het medicijn voldoende werkt en u weinig bijwerkingen ervaart, kunt u het blijven gebruiken.

            • Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

              • Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. In het andere geval de vergeten dosis overslaan.
              • Als u dit medicijn 4 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 1 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. In het andere geval de vergeten dosis overslaan.

              Neem nooit een dubbele dosis. Bij dit medicijn heeft een te hoge dosering snel schadelijke gevolgen.

              • autorijden?
                Het kan gevaarlijk zijn deel te nemen aan het verkeer als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals duizeligheid, slaperigheid, hallucinaties, wazig zien en geheugen- en concentratiestoornissen. U mag de eerste paar dagen dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto als de dosering omhoog gaat. Pas nadat u gedurende een paar dagen dezelfde dosering gebruikt, mag u weer autorijden. Na een paar dagen zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

                Let op: ook de ziekte van Parkinson en psychiatrische aandoeningen kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

                Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

                alcohol drinken?
                Alcohol versterkt de bijwerkingen dit medicijn, zoals het versuffende effect, de duizeligheid en maagklachten. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

                alles eten?
                Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

                • Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'

                  De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

                  • Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Rijd geen auto als u naast dit medicijn nog een ander medicijn gebruikt dat het reactievermogen beïnvloedt.

                  • Zwangerschap
                    Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander middel.

                    Borstvoeding 
                    Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het slecht voor de baby is. Wel is bekend dat dit medicijn er voor kan zorgen dat de borstvoeding vermindert of zelfs stopt. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

                    Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij Moeders van Morgen.

                    • Bij plotseling stoppen bestaat een, zeer kleine, kans op andere ernstige lichamelijke verschijnselen (maligne neurolepticasyndroom). Zoals onverklaarbare koorts, zeer stijve spieren, sufheid, hartkloppingen en ernstig zweten. Stop daarom alleen na overleg met uw arts. En bouw de dosering in een week langzaam af. Neem direct contact op met uw arts als u dergelijke verschijnselen krijgt na stoppen of tijdens afbouwen.

                      Ook kunnen bij plotseling stoppen ernstige verschijnselen van de ziekte van Parkinson ontstaan. Zoals bewegingsstoornissen, maar ook verwardheid, prikkelbaarheid en hallucinaties. Stop alleen na overleg met uw arts en bouw de dosering langzaam af.

                      • De werkzame stof trihexyfenidyl zit in de volgende producten:
                        Artane

                        De officiële bijsluiter van de verschillende producten van trihexyfenidyl vindt u op: Geneesmiddeleninformatiebank van het CBG.

                        • Ja, u heeft een recept nodig.

                          Trihexyfenidyl is sinds 1949 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Artane.

                          Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.

                          Laatst bijgewerkt op 01-12-2022

                          Disclaimer

                          Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.

                          Vond u deze informatie nuttig?

                          Vind een apotheek

                          Wilt u meer weten, of heeft u een vraag over uw eigen situatie? Dan raden wij u aan naar uw eigen apotheek te gaan. Uw eigen apotheker is op de hoogte van uw persoonlijke omstandigheden en kan u uitgebreid begeleiden bij uw medicijngebruik. Bent u niet in de buurt van uw eigen apotheek, dan kunt u hier ook andere apotheken vinden.
                          Vind een apotheek blob

                          Vraag het de webapotheker

                          Vraag het de webapotheker

                          Vraag het de webapotheker

                          Het beste advies krijgt u bij uw eigen apotheek. Daar ontvangt u de zorg en begeleiding die is afgestemd op uw persoonlijke situatie. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kunt u een vraag stellen aan de webapotheker. Een team van apothekers beantwoordt uw vraag in principe binnen enkele werkdagen.
                          Vraag het de webapotheker

                          Meldpunt medicijnen

                          Werkt uw medicijn heel goed of juist niet? Wordt uw medicijn niet vergoed? Of heeft u last van een bijwerking? Meld uw ervaring
                          Schrijf zelf over uw ervaring

                          Geen ervaringen gevonden

                          Informatie wordt bijgewerkt: